Czerniak

Czerniak wywodzący się ze skóry stanowi najpotężniejszy problem onkologiczny w dermatologii. Rozwija się u względnie młodej populacji i wykazuje tendencję do przerzutów we wczesnym stadium. Wczesne wykrycie prowadzi do uzyskania > 90% wyleczeń w przypadku czerniaków o względnie niskim stopniu ryzyka. Zaawansowane czerniaki odpowiadają w słabym stopniu na stosowane obecnie metody terapeutyczne.

Czerniak jest złośliwym guzem wywodzącym się z komórek melanocytowych. Złośliwe melanocyty utrzymują zdolności migracyjne progenitorowych komórek melanocytowych. W powierzchownie szerzącym się czerniaku często obserwuje się obszary histologicznej oraz klinicznej regeresji, a odpowiedź immunologiczna może być tak silna że pierwotny guz zanika. U ok. 5% pacjentów z przerzutami czerniaka nie ma nie ma ani dowodu ani potwierdzenia pierwotnego ogniska czerniaka. Udoskonalenie metod diagnostycznych w celu wczesnego wykrycia czerniaka oraz rozwój nowych terapeutycznych strategii, są bezwzględnie potrzebne.

W ostatnich 30 latach obserwuje się wzrost częstości występowania czerniaka u rasy białej. Częstość występowania na całym świecie różni się bardzo od 0,2-0,5/100 000 w Indiach do 12-15/100 000 w Europie środkowej oraz 40-50/100 000 w Australii. Nie jest to najczęstszy nowotwór złośliwy jednak częstość występowania czerniak wzrasta szybciej niż innych nowotworów. Częstość zachorowania od 1960 roku wzrosła z 1:100 na 1:600, a osoby rudowłose mają 5 krotnie wyższe ryzyko zachorowania na czerniaka niż bruneci. U osób z liczbą >50 znamion stwierdza się 5 krotnie wyższy wzrost ryzyka rozwoju czerniaka niżu osoby z liczbą znamion <10.

Obecnie objawy krwawiącego pieprzyka nie mają znaczenia a większość pacjentów ma guza o 100% wyleczeń. Nie mniej czerniak dotyka względnie młodą populację pacjentów , średnia wieku wynosi 50 lat. Czerniaki, które powstają z wrodzonego znamienia melanocytowego powstają częściej u dzieci, 20% czerniaków rozpoznawanych jest u osób <40 roku życia. Czerniak wywodzący się ze złośliwej plamy soczewicowatej jest chorobą ludzi starszych. U kobiet 27% czerniaków zlokalizowanych jest na tułowiu, 33% na kończynach dolnych, u mężczyzn odpowiednio 59% i 10%. Zmiany występujące po ekspozycji słonecznej i noszeniu nieodpowiednich ubrań najczęściej pojawiają się u kobiet na tułowiu.

Dlatego też pamiętaj o samokontroli zgodnie z zasadą ABCDE, stosuj kremy z filtrem SPF oraz zgłaszaj się na okresowe kontrole dermatoskopowe. Pamiętaj skórę masz tylko jedną!